Tania Książka – Inwazja Jaszczurów Karela Čiapka z pewnością nie jest opowieścią o gigantycznych jaszczurach, podobnych do Godzilli, zamieniających w perzynę, co bardziej znane miasta. Jeśli ktoś na to liczył, muszę go rozczarować, demolki nie będzie. Ta książka, to coś znacznie poważniejszego, to przypowieść o tym, jakimi my, ludzie, potrafimy być draniami i jak, za to draństwo natura daje nam po łapach. Inwazja Jaszczurów to historia, nieco z przymrużeniem oka, o naszej, ludzkiej kondycji moralnej i pobudkach jakie pchają nas przez życie.
Niewolnicy z ogonami
Kiedy na jednej z wysp południowego Pacyfiku odkryty zostaje gatunek inteligentnych płazów, ludzkość jest przekonana, że wygrała złotego cadillaca w wielkiej loterii życia. Jaszczury szybko się uczą, przejawiając zdolności konstrukcyjne i budownicze. Wydają się całkowicie podporządkowane ludzkości i idealne jako robotnicy. Przydają się w każdej dziedzinie gospodarki. Można wyszkolić je także na doskonałych żołnierzy, co powoduje, że zajmują istotne miejsce w planach militarnych państw i narodów. Dzięki jaszczurom dokonuje się rewolucja przemysłowa, a świat zdaje się kroczyć ku jasnej przyszłości.
Gdzieś, całkowicie na bok, ucieka ludzkości fakt, że jaszczury traktowane są jako niewolnicy. Przeważa opinia, że są to zwierzęta przyuczone do pewnych prac i ludzkość nie ma ochoty zweryfikować swojej opinii. Umyka także fakt, że cała ludzka cywilizacja uzależniła się od pracy jaszczurów, a te zdają się nadal ewoluować w kierunku niezwykłej inteligencji, która za chwilę odwróci się przeciwko tym, którzy je niewolą.
Niezwykle inteligentny pastisz
Inwazja Jaszczurów powstała w przededniu drugiej wojny światowej. Čiapek napisał ją obserwując świat tuż przed nowym, wielkim rozdaniem. Z wprawą i wrażliwością rasowego dziennikarza odnotowywał rozwój żarłocznego kapitalizmu i powstawanie nowych, skrytych za prospołeczną retoryką, anty ludzkich ideologii – faszyzmu i komunizmu. Autor doskonale potrafił wysublimować owo pragnienie dominacji człowieka nad drugim człowiekiem i opisać ją w swojej powieści.
Książka ukazuje w błyskotliwy sposób rzeczywistość alternatywną, będącą idealnie skonstruowanym, odbiciem świata współczesnego Čiapokowi. Świadome przerysowania jedynie podkreślają ową wizję rzeczywistości, tworzoną przez ludzi, w których, zdaje się od zawsze, więcej jest żarłocznej małpy pełnej chęci dominacji, niż anioła.
Grafika jak marzenie
Książka jest pięknie wydana. Ponad sto ilustracji – niezwykłych i magnetycznych dopełnia jej klimat, pozwalając czytelnikowi całkowicie poddać się czarowi książki. Inwazja Jaszczurów to pozycja niezwykła, pozwalającą spojrzeć na nas samych przez inną perspektywę. I choć czyta się ją lekko, co rusz kiwając głową nad trafnością spostrzeżeń autora, trudno w niej dostrzec owo symboliczne i filozoficzne niebo gwiaździste nad ludzką egzystencją i prawo moralne w człowieczych, skarlałych i marnych duszach.